Flavia Paulon – Dogaressa Festiwalu Filmowego w Wenecji

0
55
F. Paulon a aktorem amerykańskim Edwardem G. Robinsonem

Jedyna kobieta w pierwszym składzie organizacyjnym Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji, która wyróżniała się wyjątkowymi zdolnościami organizacyjnym i pasją do sztuki filmowej do tego stopnia, że w krótkim czasie stała się ostoją i kompendium wiedzy o historii tego pierwszego festiwalu filmowego na świecie. Krytyk filmowy, dziennikarka, eseistka i filmoznawczyni, pracowała na weneckim festiwalu przez ponad pięćdziesiąt lat, począwszy od pierwszej edycji w 1932 roku.

Flavia Guidini urodziła się w Anglii w 1906 roku. Jej ojciec, Giuseppe, narodowości włosko-szwajcarskiej, ukończył studia na Uniwersytecie Ca’ Foscari w Wenecji, matka Sophia Sorgudjan, pochodziła z arystokratycznej i wielojęzycznej rodziny z Konstantynopola, która uciekła do Londynu przed prześladowaniami Imperium Osmańskiego. Do Wenecji, gdzie mieszkała jej babcia od strony ojca Carlotta Zorzi, Flavia przyjechała z matką jeszcze jako nastolatka. Sophia poświęciła się tam sztuce i w 1936 roku jej dzieła można było podziwiać na Biennale sztuki, Flavia natomiast zaczęła uczęszczać do liceum Marco Polo i szybko zakochała się w tym niezwykłym mieście, stając się prawdziwą wenecjanką. Szczęśliwie wyszła za mąż za Mario Paulona, z którym miała czwórkę dzieci. Jej językiem ojczystym był angielski, znała też francuski i niemiecki, dzięki czemu nie miała trudności w znalezieniu pracy w Wenecji, która utrzymywała się wówczas z turystyki i z handlu. 

Pierwsze kontakty z dziennikarstwem zaczęły się przy okazji współpracy z magazynem „Lido”, wydawanym w języku angielskim. To tam poznała Elio Zorziego, kierownika biura prasowego Biennale Sztuki i dzięki tej znajomości rozpoczęła długą przygodę z Biennale i z Festiwalem Filmowym, gdzie miała okazję w pełni wykorzystać swój talent organizacyjny. 

F. Paulon a aktorem amerykańskim Edwardem G. Robinsonem

Weneckie Biennale było wtedy zdominowane przez mężczyzn (i nadal jest, jeśli weźmiemy pod uwagę, że w jego długiej historii nigdy nie było kobiety na stanowisku dyrektora artystycznego). W tamtym okresie kobieta mogła być jedynie sekretarką, ale stanowisko, które zajmowała Flavia, było dużo bardziej odpowiedzialne. Paulon trwała pośród zmieniających się dyrektorów i była jedynym niezawodnym punktem odniesienia dla producentów i reżyserów. Wielu z nich wysyłało taśmy filmowe bezpośrednio do niej, pisząc na kopercie: „Flavia Paulon – Venice – Italy”. W stopce katalogu XXVI Międzynarodowego Festiwalu Filmowego można przeczytać: „Flavia Paulon – Biuro Festiwali: ze szczególnym zadaniem organizacji Festiwalu Filmu Dokumentalnego oraz dbania o relacje z producentami włoskimi i zagranicznymi, a także współpraca przy poszukiwaniu i selekcji filmów. Współpraca z Biurem Prasowym przy przygotowaniu Katalogu.” Ten opis doskonale pokazuje kluczową rolę tej „sekretarki”, wykonującej zadania, które dzisiaj podzielone są na wiele osób. Poza tym jej obowiązki dzieliły się między Biennale Sztuki i Festiwal Filmowy, a ona sprawnie zajmowała się jednym i drugim.

Dzięki pracy, Paulon poznała braci Lumière oraz najważniejszych intelektualistów, artystów, reżyserów i producentów epoki i jeśli tylko ktoś był w potrzebie, to zwracał się właśnie do niej. Peggy Guggenheim konsultowała się z Flavią przed zakupem Palazzo Venier dei Leoni, który później stał się domem dla niej i dla jej kolekcji sztuki. Nawet dyrektorzy Festiwalu Filmowego zwracali się z pytaniami zawsze do Flavii, bo nikt tak jak ona nie znał zawiłej historii weneckiego festiwalu. Wszystko to działo się, rzecz jasna, przed erą cyfrową, w niewielkim pokoju, za pomocą telefonu i poczty oraz dzięki licznym znajomościom Paulon. Jej biuro opisywano często jako ciasne i zawsze pełne ludzi, mówiących w różnych językach, proszących o rady i wskazówki, a ona, bez względu na chaos, kontynuowała pracę, pełna entuzjazmu, ironiczna i zawsze uśmiechnięta.

F. Paulon, Peggy Guggenheim

We wszystkim, co robiła z pewnością nie brakowało pasji, zaangażowania i inwencji twórczej. „Pomysły pojawiają się i mnożą w mojej głowie niczym fiołki”, powiedziała kiedyś w wywiadzie, a mnogość pomysłów potwierdzają liczne wydarzenia podpisane jej nazwiskiem. Potrafiła wykorzystać doświadczenie zdobyte przez lata na Biennale do stworzenia serii wydarzeń, z których niektóre istnieją do dzisiaj. Była współautorką Międzynarodowego Festiwalu Filmów Science Fiction w Trieście (istniejącego do 1982 roku), Międzynarodowego Festiwalu Filmów o Sztuce i Biografii Artystów (teraz pod nazwą Asolo Art Film Festival), Międzynarodowego Przeglądu Filmów Naukowych i Dydaktycznych w Padwie (istniejącego do 1975 roku, początkowo pod nazwą Festiwal Filmów Dokumentalnych, sekcja specjalna Festiwalu w Wenecji) oraz Przeglądu w hołdzie Festiwalowi w Wenecji (który powstał w 1978 roku na zlecenie Instytutu Kultury w Palazzo Grassi i uczynił sławnym wenecki festiwal).

Paulon była też pomysłodawczynią magazynu „Film, rassegna internazionale di critica cinematografica” i autorką licznych książek, wśród których „La Dogaressa Contestata” (1971), pierwsza historia Festiwalu, która prezentuje wydarzenia, sytuacje i osoby związane z weneckim Festiwalem Filmowym od jego narodzin do roku 1970. Konkretna i dosadna w rekonstrukcji faktów, ale napisana z przymrużeniem oka i lekkim stylem. Dalsza część historii przechowywana jest w archiwum rodzinnym i nigdy nie została opublikowana. 

Flavia pracowała niestrudzenie do ostatnich chwil życia (nawet po przejściu na emeryturę w 1968 roku). Zmarła nagle, wiosną 1987, przy biurku podczas przygotowań do kolejnej edycji Festiwalu.