Jedynie ten kto jest dawcą życia, ma prawo też je odebrać. W Księdze Rodzaju Stwórca wyraźnie przypomina tę prawdę każdemu, kto uzurpuje sobie władzę panowania nad życiem: „Upomnę się też u człowieka o życie człowieka i u każdego – o życie brata” (Rdz 9, 5).

„Prawo do życia jest fundamentalnym prawem człowieka, na którym wyrastają wszystkie jego pozostałe prawa”. Tymi słowami zaczyna się dokument, w którym biskupi polscy wypowiedzieli się na temat poszanowania życia ludzkiego i życia dziecka. Już sam tytuł – O wyzwaniach bioetycznych, przed którymi stoi współczesny człowiek – zdradza, jak trudna jest to kwestia dla dzisiejszego społeczeństwa, które często ma różne zdanie na ten temat. Jako bezpośrednią przyczynę tego dramatycznego podziału opinii podaje się „brak wrażliwości na wyjątkowość oraz wartość każdego ludzkiego życia”, czego następstwem jest relatywizm przejawiający się w mentalności „bezwzględnego panowania silniejszych nad słabszymi, dorosłych nad nienarodzonymi, zdrowych nad chorymi”.

Na głos hierarchów w kwestii obrony życia wierni długo czekali z nadzieją, a o ich wielkim zainteresowaniu świadczy fakt, że w miesiąc po ukazaniu się dokumentu, pojawił się on jako dodatek do jednego z najpoczytniejszych tygodników opinii w kraju. Tym samym dostał się pod dachy polskich domów, co stworzyło okazję, by wzrosła świadomość społeczeństwa na temat trudnych zagadnień takich jak aborcja, eugenika czy też metoda zapłodnienia in vitro.

Dotychczas rozmowy na temat zagadnień bioetycznych najgłośniej toczyły się w mediach, podlegając wielu uproszczeniom lub przekłamaniom. Obecnie, z wielką korzyścią dla treści merytorycznej, debata przenosi się na grunt naukowy. Tutaj właśnie prawda znajduje swe naturalne wytłumaczenie, które w prosty sposób przedstawił w dokumencie abp Henryk Hoser (lekarz medycyny) wraz z zespołem specjalistów. Pokrótce opisują oni źródła zagrożeń dla życia, akceptowanych obecnie przez szerokie koła wpływowych ludzi oraz polityków zasiadających w parlamencie. Jest to ważnym elementem całego dokumentu, gdyż naukowe argumenty przemawiające za życiem są podstawą porozumienia z osobami niewierzącymi. Biskupi, z apelem o aktywne wspieranie postaw pro-life, zwracają się w dokumencie bioetycznym wprost do chrześcijan, przypominając o tym, co jest napisane w przykazaniach. Prawdą jednak jest, że każdy człowiek jest wezwany do zaangażowania się w obronę życia ludzkiego, bez względu na wyznanie lub jego brak!

Treść dokumentu dostępna jest na stronie internetowej Episkopatu Polski:

http://episkopat.pl/dokumenty/pozostale/5066.1,O_wyzwaniach_bioetycznych_przed_ktorymi_stoi_wspolczesny_czlowiek.html

W maju tego roku został oficjalnie otwarty w Barcinie drugi zakład produkcyjny spółki Mapei Polska.

„Polska od zawsze stanowiła ważny rynek dla Grupy Mapei zarówno ze względu na jej wielkość jak i przez wzgląd na potencjał wzrostu i otwarcie rynku na zaawansowane technologicznie produkty o wysokiej jakości. Zakład, który dziś otwieramy, jest w rzeczywistości drugim mogącym spełnić zapotrzebowanie klientów Mapei w Polsce i czwartym polskim zakładem Grupy, poza Mapei Polska w Gliwicach, spółką partnerską Sopro Polska w Nowinach oraz cementownią Górka Cement w Trzebinie, która ostatnio świętowała setną rocznicę założenia” – powiedział Giorgio Squinzi, dyrektor generalny Grupy Mapei i prezes włoskiej organizacji pracodawców i przemysłowców Confindustria.

Polska filia Grupy Mapei powstała w 2000 r. Następnie w 2003 r. w Gliwicach należących do Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej został otwarty pierwszy zakład produkcyjny, który w następnych 4 latach podwoił swoją moc produkcyjną i depozyt produktów. Dzięki nieustannemu wzrostowi sprzedaży, w 2010 r. podjęto decyzję o otworzeniu kolejnego zakładu produkcyjnego, wybrawszy na miejsce inwestycji Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną. Współpraca w Barcinach, położonych w środkowo-północnej części Polski, ma znaczenie strategiczne, ponieważ pozwala na poprawienie usług logistycznych oferowanych klientom. Warto zaznaczyć, że biuro handlowe grupy nadal znajduje się w Warszawie.

Moce produkcyjne dwóch zakładów wytwarzających produkty w proszku Mapei Polska wynoszą 420.000 ton rocznie. Należy do nich również dodać linię produkcyjną ciekłych dodatków do betonu i mielenia cementu, którą niedawno zrealizowano w Gliwicach.

Warto podkreślić, że zakład produkcyjny w Barcinie jest jednym z 17 wyjątkowych polskich projektów, które otrzymały certyfikat LEED od U.S. Green Building Council, podobnie jak inne najnowsze zakłady Grupy Mapei na świecie.

Nieustanne wprowadzanie nowych linii produktów pozwoliło Mapei Polska na bycie rozpoznawalną nie tylko jako lider na rynku klejów i fug do ceramiki, ale także na odgrywanie ważnej roli na rynku budowlanym. Firma ma w swojej ofercie produkty do kładzenia podłóg sprężystych, wykładzin, drewnianych parkietów oraz podłóg żywicznych i cementowych, systemy do izolacji termicznej, farby dekoracyjne i ochronne, dodatki do betonu, produkty do impregnacji, jak również konkretne rozwiązania do ochrony i wzmocnienia betonu oraz konstrukcji murowanych, zarówno nowoczesnych jak i historycznych.

Należy również zauważyć, iż pod względem wagowym, aż 96,3% produktów Mapei sprzedawanych na polskim rynku jest produkowanych lokalnie (w Gliwicach i w Barcinie), a tylko pozostałe 3,7% jest importowane z Włoch, w szczególności z zakładu w Robbiano di Medaglia. Chodzi tu o specjalne produkty chemiczne dla budownictwa. Zespół Mapei Polska znacznie rozwinął się w ciągu minionych lat zarówno pod względem zdobytego doświadczenia jak i liczbowym. Liczba 48 pracowników w momencie otwarcia zakładu w Gliwicach w 2003 r. wzrosła do 290 aktualnie zatrudnionych.

W uroczystości otwarcia uczestniczyli Giorgio Squinzi, Veronica Squinzi, Marco Squinzi i zespół pracowników, którzy brali udział w tworzeniu nowego zakładu, a także 150 zaproszonych gości wśród których znalazł się ambasador Włoch w Polsce Riccardo Guariglia, nowy dyrektor ICE w Polsce Giuseppe Federico, prezes Włoskiej Izby Handlowo-Przemysłowej w Polsce Donato Di Gilio, prezes Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Teresa Kamińska oraz przedstawiciele władz lokalnych, tacy jak burmistrz Barcina Michał Pęziak, wicemarszałek województwa Kujawsko-pomorskiego Edward Hartwich i starosta Żnina Zbigniew Jaszczuk.

„Obecność Mapei i kapitału inwestycyjnego w naszym regionie oznaczają dla nas nowe technologie i stworzenie nowych miejsc pracy. Mapei jest wiarygodnym partnerem, dlatego jesteśmy szczególnie szczęśliwi, że jest wśród naszych partnerów” – powiedział Michał Pęziak burmistrz Barcina.

In una remota stanza della facoltà d’architettura del Politecnico di Varsavia, intervistando il professore di storia dell’architettura Robert Kunkel, affiorano, attraverso innumerevoli testimonianze architettoniche, gli straordinari legami che unirono la Polonia all’Italia. Fuori dalle finestre si impone una Varsavia rampante le cui nuove edificazioni scalano il cielo, occupano spazi verdi e coprono visuali spesso incuranti di pianificazioni urbanistiche, per la verità carenti, e del contesto in cui si inseriscono. “Sì, oggi la situazione è grave, ci sono pochi esempi di buone edificazioni, ci sono troppi vuoti amministrativi che consentono una sorta di architettura selvaggia che crea contrasti a volte stridenti. Per quanto riguarda le opere architettoniche che sono state costruite negli ultimi anni a Varsavia, ci sono delle costruzioni interessanti degne di nota. Non si è riusciti però a creare un piano urbanistico concreto a causa dell’ancora non risolta questione della proprietà dei terreni espropriati dallo Stato dopo la seconda guerra mondiale e che attualmente vengono recuperati da veri o presunti discendenti dei vecchi proprietari. Se proprio dovessi indicare un edificio di Varsavia che mi piace, appartenente a questa recente stagione architettonica, allora direi il BUW, la Biblioteca Universitaria, che si lega bene con il contesto architettonico e paesaggistico in cui è inserita e poi anche un ufficio grigio sito nella una strada per Piaseczno, progettato da Magda Staniszkis” racconta Kunkel.

Ben diverso fu il clima in Polonia tra il 1500 ed il 1800, quando la ricerca della bellezza architettonica era un valore importante per i committenti. Dal XVI al XIX secolo esisteva in Polonia la convinzione che soltanto gli italiani erano capaci di creare una buona architettura. Di conseguenza erano numerosi gli artisti italiani che arrivavano in Polonia per trovare clienti non solo tra la corte reale e la nobiltà ma anche tra i ricchi borghesi e i mercanti. È interessante sapere che anche i costruttori polacchi nei secoli passati assumevano nomi o pseudonimi italiani perché la parola “Italus” vicino al cognome era garanzia di lavoro ad opera d’arte. Sull’esempio di Re e nobili, che si servivano di architetti e mano d’opera italiani – basti pensare ai famosi Maestri comacini che avevano creato una sorta di “mafia edilizia lombarda” in Polonia – anche i committenti polacchi che se lo potevano permettere economicamente, cercavano di affidare le loro opere ad artisti italiani.

“Una ricerca quasi spasmodica d’italianità, che non sempre fu giustificata dalla bravura delle maestranze, perché non tutti potevano pagare i bravi architetti del Bel Paese; così a volte bastava un cognome italiano per assicurarsi un lavoro. Insomma” aggiunge Robert Kunkel “si guardava più alla fama d’essere italiano che alla vera capacità progettuale e realizzativa. Questo naturalmente senza negare il fatto che dal Rinascimento in poi arrivarono in Polonia moltissimi bravi architetti italiani, tra i quali spiccano naturalmente in età tardo barocca e neoclassica personaggi come Merlini e Corazzi che in particolare a Varsavia hanno lasciato indelebili tracce della loro indiscussa abilità: Merlini soprattutto con il Park Lazienki mentre al nome di Corazzi è legata, tra le altre opere, la facciata neoclassica del Teatro Nazionale, oggi Opera Narodowa.”

Un rapporto curioso quello tra committenti polacchi e italiani, viste le particolari garanzie richieste. “I polacchi apprezzavano i progetti e le capacità artistiche degli italiani ma al contempo ne temevano l’inaffidabilità; così per evitare il rischio di non veder realizzata l’opera perché un architetto o un artista improvvisamente ripartiva per l’Italia, venivano firmati dei contratti con dei gruppi di italiani in modo che in assenza di uno di loro gli altri si sarebbero fatti carico di concludere l’opera. L’attività dei maestri italiani in Polonia non è iniziata, come si pensa comunemente, nel Rinascimento. Già nel XII secolo uno degli allievi dello scultore Wiligelmo di Modena realizzò il portale romano della basilica a Czerwińsk. Affreschi di un maestro italiano del XIV secolo possono essere trovati all’interno del convento francescano di Cracovia oppure nella sagrestia della chiesa a Niepołomice. Fu inoltre uno scultore italiano a creare nel XV secolo la tomba del re Ladislao Jagellone nella cattedrale del Wawel. All’inizio del XVI secolo, assieme all’arrivo dell’architettura rinascimentale crebbe anche l’afflusso degli artisti italiani in Polonia: tra questi ce ne furono alcuni molto bravi come Bartolomeo Berrecci di Pontassieve nei pressi di Firenze, architetto del mausoleo reale dei Jagelloni oppure Bernardino Giannotti di Roma, costruttore della cattedrale di Płock. Erano altrettanto numerosi i muratori e gli scalpellini, in gran parte provenienti dalla Lombardia, dalle officine di costruzione della zona del Lago di Como, conosciuti come i 'Mastri comacini’ che forse non erano tanto creativi ma rappresentavano un artigianato di solide tradizioni e creavano le forme architettoniche di moda nel Rinascimento. Nel Rinascimento lavoravano in Polonia artisti come l’architetto Santi Gucci di Firenze, lo scultore Gian Maria Mosca di Padova e Giovanni Battista di Venezia. Nel Barocco in Polonia operavano le intere famiglie dei Fontana, Ferrari o Catenazzi. Il più importante artista straniero che lavorava in Polonia nel Barocco era l’olandese Tylman van Gameren, ma imparò il mestiere a Venezia. Alla fine del XVIII secolo il re Stanislao Augusto commissionava i suoi lavori all’architetto Domenico Merlini, ai pittori Marcello Bacciarelli e Bernardo Bellotto, noto come Canaletto. Nel XIX secolo l’architettura classica a Varsavia fu curata da Antonio Corazzi, mentre lo storicismo fu rappresentato da Francesco Maria Lanci e dalla famiglia Marconi. Molto spesso questi artisti rimanevano in Polonia per tutta la vita, sposandosi con polacche e lasciando non solo dei bellissimi edifici, ma anche molti figli dai capelli scuri”.

Si può parlare di un Rinascimento polacco e riconoscerne le peculiarità distintive rispetto a quello italiano?

“La Polonia ha acquisito il Rinascimento nella sua forma originale, ovvero toscano-romana, unico paese in Europa accanto all’Ungheria. È curioso che nei Paesi dell’Europa occidentale, a causa delle forti corporazioni edilizie locali che non sopportavano la concorrenza, il Rinascimento italiano è apparso relativamente tardi e già nelle sue forme manieristiche o, come in Inghilterra, palladiane. La cappella del re Sigismondo a Wawel è praticamente l’unico mausoleo rinascimentale a nord delle Alpi di così pregevole fattura, così come la cattedrale di Płock, che è un esempio coerente di grande basilica di collegamento di un corpo allungato con una parte centrale del lato orientale – come nei piani teorici di Leonardo – coperta con un tetto romano a crociera come nel tepidarium delle terme di Caracalla. Tuttavia il clima del nord costringeva gli architetti ad adattare i modelli italiani. Furono adottate soluzioni sconosciute nel Bel Paese, come le alte cime dei tetti decorati con ornamenti del periodo e degli attici rinascimentali, chiamati anche 'polacchi’. Tuttavia, il Rinascimento italiano non è presente solo a Firenze e a Roma. Gli architetti che sono cresciuti circondati dai conventi francescani del Veneto o dai piccoli dettagli delle ceramiche di Ferrara dovevano sentirsi abbastanza a loro agio nella Polonia del tardo Gotico”.

Un’influenza italiana che si espresse nelle architetture ma anche in interi piani urbanistici come nel caso della città di Zamosc.

“Dall’Italia arrivarono non solo costruttori, ma anche progettisti urbani come il progettista di interni Andrea dell’Aqua e il creatore della città rinascimentale di Zamość Bernardo Morando di Padova. Alla fine del XVI secolo Santi Gucci Fiorentino ha eretto a Książ Wielki per la famiglia Myszkowscy la prima residenza su assi sovrapposte con un cortile aperto e un giardino sul retro, comune nei secoli successivi in tutta Europa e chiamata, forse in un modo non del tutto appropriato, di tipo francese”.

Torniamo alla Varsavia di oggi: si sta pensando ad un piano urbanistico elaborato nel dettaglio per l’intera città?

“Sembra che i tempi delle grandi premesse urbanistiche a Varsavia, come gli assi Sassonica o di Stanislao, siano solo passato. L’ultimo periodo di pianificazioni, dovuto alla necessità di ricostruire la città, fu il realismo socialista con le sue costruzioni come MDM. Oggi, dopo la caduta del socialismo, è tornata in Polonia la tradizione della vecchia Repubblica; un testardo proprietario di terreno può addirittura bloccare la costruzione di un’autostrada. Varsavia necessita assolutamente di un bravo Architetto della Città, una persona dotata dell’autorità e delle competenze necessarie per contraddire i costruttori edili che, pur di guadagnare, sono disposti ad edificare ogni pezzo di terra libera. La figura e l’efficacia dell’Architetto della Città non è purtroppo sostituibile con nessun ufficio comunale”.

W zacisznym pokoju gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, gdy przeprowadzam wywiad z prodziekanem Wydziału Architektury PW do spraw Nauki, profesorem Robertem Kunklem, wyłaniają się, poprzez opowieści i niezliczone świadectwa architektoniczne, niezwykłe związki, które łączą Polskę z Włochami. Za oknami wyłania się wyrastającą Warszawa, której nowe budynki często agresywnie pną się do nieba, zajmują zielone tereny i zasłaniają panoramę nie bacząc na plany urbanistyczne, prawdę mówiąc niespójne, i na miejsce w którym są wznoszone. „Tak, obecnie sytuacja nie jest za ciekawa, mamy tylko kilka przykładów dobrego budownictwa, gdyż za dużo jest niedociągnięć administracyjnych, które pozwalają, aby pewien rodzaj bezwzględnej architektury tworzył pewne kontrasty, czasem nawet absurdalne. Jeśli chodzi o dzieła architektoniczne, które powstały w ostatnich latach w Warszawie, to jest tam co najmniej kilka ciekawych budowli godnych uwagi. Nie udało się natomiast stworzyć żadnego kompletnego założenia urbanistycznego, ze względu na wciąż nie rozwiązaną kwestię własności gruntów przejętych po wojnie na własność państwa, a obecnie odzyskiwanych przez prawdziwych lub domniemanych potomków dawnych właścicieli. Jeśli naprawdę musiałbym wskazać budynek, który podoba mi się z tych ostatnio wybudowanych w Warszawie, to wybrałbym siedzibę Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, bo dobrze wtapia się w kontekst architektoniczny i krajobraz miejsca, w którym została wzniesiona, a także mały biurowiec z szarej cegły przy drodze do Piaseczna zaprojektowany przez Magdę Staniszkis” opowiada Kunkel.

Całkowicie odmienna była specyfika Polskiej architektury pomiędzy XVI i XVIII wiekiem, kiedy to poszukiwanie piękna architektonicznego było ważną wartością dla zleceniodawców. Od XVI do XIX stulecia istniało w Polsce przekonanie, że prawdziwie dobrą architekturę tworzą wyłącznie Włosi. W konsekwencji czego liczni artyści włoscy przybywali do Polski, gdzie znajdowali zawsze chętnych zleceniodawców, nie tylko w kręgach dworu królewskiego i możnowładców, ale także bogatych mieszczan i kupców. Ciekawe, że nawet polscy budowniczowie w dawnych stuleciach przyjmowali włoskie imiona i przydomki, ponieważ słowo „Italus” przy nazwisku było gwarancją dobrej marki. Za przykładem króla i szlachty, którzy korzystali z usług architektów i włoskich rzemieślników – wystarczy pomyśleć o słynnych mistrzach budowlanych „Maestri comacini”, którzy stworzyli swego rodzaju „lombardzką mafię budowlaną” w Polsce – również polscy klienci, którzy mogli sobie na to pozwolić finansowo, starali się powierzyć wykonanie zleceń włoskim artystom.

„Prawie spazmatycznie poszukiwano włoskości, która nie zawsze jednak była poparta umiejętnościami pracowników. Ponieważ nie każdy mógł sobie pozwolić na najęcie najlepszych architektów z Włoch, czasami wystarczyło po prostu włoskie nazwisko, aby dostać zlecenie. W każdym razie” dodaje Robert Kunkel „bardziej liczyło się bycie Włochem niż rzeczywiste umiejętności projektowe i realizacyjne. Oczywiście nie neguję faktu, że od renesansu przybyło do Polski wielu zdolnych włoskich architektów, wśród których naturalnie wyróżnić można tych z późnego baroku i neoklasycyzmu, osobistości takie jak Merlini czy Corazzi, którzy w szczególności w Warszawie pozostawili po sobie niezatarte ślady swoich niewątpliwych umiejętności. Merlini zasłynął przede wszystkim dzięki Łazienkom Królewskim, a Corazzi, oprócz innych dzieł, z neoklasycznej fasady Teatru Wielkiego Opery Narodowej”.

Ten związek między polskimi klientami a włoskimi artystami był niezwykle ciekawy z racji na szczególne i wymagane gwarancje. „Polacy doceniali projekty i zdolności artystyczne Włochów, ale jednocześnie bali się ich niewiarygodności i tak oto, aby uniknąć ryzyka niedokończenia dzieła z powodu niespodziewanego powrotu do Włoch architekta lub artysty, podpisywano umowy z grupą Włochów, tak aby w przypadku nieobecności jednego z nich inni przejęli obowiązki dokończenia budowy. Działalność włoskich mistrzów w Polsce nie zaczęła się zresztą, jak się na ogół sądzi, w okresie renesansu. Już w XII wieku jeden z uczniów rzeźbiarza Wiligelma z Modeny wykonał wspaniały romański portal bazyliki w Czerwińsku. Freski pewnego włoskiego mistrza z XIV stulecia można znaleźć w klasztorze franciszkanów w Krakowie czy w zakrystii kościoła w Niepołomicach. Włochem był również wybitny rzeźbiarz, który wykonał w XV wieku grobowiec króla Władysława Jagiełły w katedrze na Wawelu. Na początku XVI stulecia, wraz z architekturą renesansu, wzrósł również napływ artystów włoskich do naszego kraju. Byli wśród nich twórcy wybitni, jak Bartolomeo Berrecci z Pontassieve pod Florencją, architekt królewskiego mauzoleum Jagiellonów czy Bernardino Giannotti Rzymianin, budowniczy katedry w Płocku. Byli też bardzo liczni muratorzy i kamieniarze, w znacznej mierze wywodzący się z Lombardii, z warsztatów budowlanych z okolic jeziora Como, znani jako »mastri comacini«, nie tak może twórczy, lecz zawsze prezentujący solidne rzemiosło i modne wówczas renesansowe formy architektoniczne. W stylu renesansowym tworzyli w Polsce tacy artyści jak architekt Santi Gucci z Florencji, rzeźbiarz Gian Maria Mosca z Padwy czy Jan Baptysta z Wenecji. W okresie baroku działały tu całe rodziny Fontanów, Ferrarich czy Catenazzich. Najwybitniejszy z cudzoziemskich architektów baroku działających w Polsce, Tylman van Gameren, był co prawda Holendrem, ale wykształcił się w Wenecji. W końcu XVIII stulecia dla króla Stanisława Augusta pracowali architekt Dominik Merlini, malarze Bernardo Bellotto zwany Canaletto i Marcello Bacciarelli. W XIX stuleciu architekturę klasycyzmu w Warszawie tworzył Antonio Corazzi, zaś historyzm reprezentowali Francesco Maria Lanci i cała familia Marconich. Często ci przybysze pozostawali na stałe, żenili się z Polkami i pozostawiali po sobie nie tylko piękne budowle lecz również liczne ciemnowłose potomstwo”.

Czy można mówić o polskim renesansie i rozpoznać jego specyficzne cechy alternatywne do tych włoskich?

„Polska przyjęła renesans w jego pierwotnej, toskańsko-rzymskiej wersji jako jedyna oprócz Węgier w Europie. Ciekawe, że w krajach Europy Zachodniej ze względu na silne miejscowe gildie budowlane nie dopuszczające konkurencji, włoski renesans pojawił się stosunkowo późno, już w swoich formach manierystycznych, czy, jak w Anglii, palladiańskich. Kaplica króla Zygmunta na Wawelu jest właściwie jedynym tak wspaniałym renesansowym mauzoleum na północ od Alp, podobnie jak katedra w Płocku, która jest konsekwentnym przykładem wielkiej bazyliki łączącej podłużny korpus z centralną partią wschodnią – jak w teoretycznych planach Leonarda, przekrytą rzymskim krzyżowym sklepieniem jak tepidarium term Caracalli. Jednak klimat północy zmuszał architektów do adaptacji włoskich wzorów. Pojawiły się, nieznane w Italii, wysokie szczyty dachów ozdobione renesansowym detalem czy renesansowe attyki, zwane nawet »polskimi«. Niemniej warto zaznaczyć, że włoski renesans to nie tylko Florencja i Rzym. Architekci, którzy wychowali się wśród franciszkańskich, ceglanych klasztorów z Veneto, czy drobnego, ceramicznego detalu Ferrary, czuć się musieli w późnogotyckiej Polsce całkiem swojsko”.

Był to włoski wpływ, który widać było nie tylko w architekturze, ale także w całych planach urbanistycznych, tak jak to miało miejsce w przypadku Zamościa.

„Nie tylko budowniczowie, lecz również urbaniści z Italii pracowali dla polskich zleceniodawców. Był to projektant twierdz Andrea dell’Aqua, i twórca renesansowego miasta Zamościa Bernardo Morando z Padwy. W końcu XVI stulecia Santi Gucci Fiorentino wzniósł w Książu Wielkim dla Myszkowskich pierwszą osiową rezydencję z otwartym dziedzińcem flankowanym i ogrodem z tyłu, powszechną w stuleciach następnych w całej Europie i zwaną, chyba nie do końca słusznie, typem francuskim”.

Wróćmy do dzisiejszej Warszawy, czy myśli się o stworzeniu dopracowanego w każdym detalu planu urbanistycznego dla całego miasta?

„Wydaje się, że czas wielkich założeń urbanistycznych w Warszawie, jak osie Saska czy Stanisławowska, już minął. Ostatnim takim okresem, związanym jednak ze zniszczeniem miasta i ustrojem totalitarnym był socrealizm z realizacjami takimi jak MDM. Dziś, po zmianie ustroju na demokratyczny, powróciła tradycja dawnej Rzeczypospolitej i jeden uparty właściciel działki może nawet zatrzymać budowę autostrady. Niemniej Warszawie potrzebny jest jak powietrze Architekt Miasta – osoba obdarzona autorytetem i kompetencjami, będąca w stanie przeciwstawić się deweloperom, którzy z chęci zysku zabudowują każdy skrawek wolnego terenu. Takiego Architekta żaden urzędowy wydział czy komisja zastąpić nie jest w stanie”.