Hugo Pratt: Mistrz z Wenecji (I)

0
41

Jednym z najważniejszych bohaterów włoskiego komiksu jest Corto Maltese, stworzony w 1967 roku przez scenarzystę i rysownika Hugo Pratta (prawdziwe nazwisko Ugo Prat), zaliczanego do największych autorów komiksów XX wieku.

Artysta urodził się w 1927 roku w Rimini, ale dzieciństwo spędził w rodzinnym mieście rodziców – Wenecji. Jako dziecko Ugo miał wiele zainteresowań i pasji, a ponad wszystko fascynowała go sztuka opowieści. Kiedy miał dziesięć lat rodzina przeprowadziła się do Etiopii, ówczesnej włoskiej kolonii, gdzie ojciec – który wcześniej należał do faszystowskiej milicji – dołączył do korpusu policji Włoskiej Afryki Wschodniej. Kilka lat później wydarzenia drugiej wojny światowej rozbiły rodzinę przyszłego artysty: w 1941 roku włoskie kolonie w Afryce Wschodniej zostały zajęte przez Brytyjczyków, a ojciec Ugo, pojmany przez aliantów, zmarł rok później w obozie jenieckim. W 1943 roku Ugo powrócił do Włoch i spędził tam ostatnie lata wojny.

Komiksowa kariera Hugo Pratta zaczęła się już w roku 1945, kiedy wraz z innymi weneckimi rysownikami (jak Alberto Ongaro, Mario Faustinelli czy Dino Battaglia) założył magazyn „Uragano” („Huragan”). Z Faustinellim Pratt stworzył postać Asso di Picche (czyli „Asa Pik”), wzorowanego na takich bohaterach amerykańskich komiksów, jak Fantom czy Batman; sukces tej postaci sprawił, że w 1947 roku pismo zmieniło nazwę właśnie na „Asso di Picche”. Jednak w 1949 roku Pratt i jego koledzy, mający wtedy po dwadzieścia parę lat, postanowili przeprowadzić się do Argentyny, gdzie wenecki artysta – pomijając krótki pobyt w Londynie – miał pozostać do 1962 roku. W Ameryce Południowej Pratt miał okazję współpracować z jednym z najważniejszych scenarzystów komiksów – południowoamerykańskich i nie tylko: był to Héctor Oesterheld (1919-1978), autor arcydzieła science fiction „Eternauta” (1957-1959), które stworzył wraz z rysownikiem Francisco Solano Lopezem. Z Oesterheldem Pratt stworzył takie dzieła, jak western „Sgt. Kirk” (1953) czy „Ticonderoga” (1957), a w 1959 roku włoski artysta zadebiutował jako scenarzysta w czterech odcinkach „Anna nella giungla” („Anny w dżungli”), komiksu, którego akcja osadzona była w Afryce, co świadczyło o przynajmniej częściowej inspiracji własnymi wspomnieniami z Etiopii. Najważniejsze dzieła Pratta powstały jednak po powrocie do Europy. W latach 60. współpracował on z uznanym pismem dla dzieci „Il Corriere dei Piccoli”, dla którego stworzył między innymi komiksowe adaptacje słynnych powieści przygodowych, takich jak „Wyspa skarbów” Roberta Louisa Stevensona.

W roku 1967, w pierwszym numerze komiksowego magazynu „Sgt. Kirk”, Pratt rozpoczął publikację jednego ze swoich najważniejszym dzieł: była to „Una ballata del mare salato” (znana w Polsce jako „Ballada o słonym morzu” lub „Opowieść słonych wód”), jedna z pierwszych powieści graficznych (graphic novels). Właśnie w tej opowieści, której akcja rozgrywa się na Pacyfiku na początku Wielkiej Wojny, pojawił się po raz pierwszy najsłynniejszy ze stworzonych przez Pratta bohaterów: marynarz i awanturnik Corto Maltese. Dzieło to pozwoliło Prattowi wyrazić wreszcie w pełni swą kreatywność i wenę poetycką, a także tchnąć nowe życie i godność w komiks jako taki. Pierwsza przygoda Corta pokazała, że w rękach prawdziwego artysty dziewiąta sztuka mogła mieć większe ambicje, niż bycie prostą formą rozrywki dla dzieci i nastolatków; a Pratt był jednym z autorów, którzy najbardziej przyczynili się do udoskonalenia literatury obrazkowej w czasach, kiedy przechodziła ona kluczową ewolucję.

W roku 1969, po ukończeniu „Ballady”, artysta opublikował – również w „Sgt. Kirku” – pierwszy odcinek serii „Gli scorpioni del deserto” („Skorpiony pustyni”), poświęconej przygodom polskiego oficera w Afryce w czasie drugiej wojny światowej. W latach 1970-1973 Pratt, który przeprowadził się do Francji, stworzył dla tamtejszego czasopisma „Pif Gadget” kolejne 21 odcinków przygód Corta Maltesego; postać odniosła niesamowity sukces i w latach 1974-1991 ukazało się następne siedem długich opowieści, głównie na łamach włoskich czasopism, takich jak „Linus” czy sam miesięcznik „Corto Maltese”, założony w 1983 roku. W 29 odcinkach, które tworzą serię Pratt opowiada o przygodach Corta na całym świecie: od Oceanii do Peru, Etiopii i Mandżurii, nie zapominając o jego ukochanej Wenecji. W międzyczasie włoski artysta komiksowy tworzył też inne dzieła, między innymi kolejne cztery odcinki „Skorpionów pustyni”, wydane między 1974 a 1992 rokiem. W latach 1983-1984 ukazała się – ponownie na łamach pisma „Corto Maltese” – powieść graficzna „Tutto ricominciò con un’estate indiana” (w Polsce znana jako „Indiańskie lato”), częściowo wzorowana na „Szkarłatnej literze” Nathaniela Hawthorne’a; scenariusz stworzył Pratt, a rysunkami zajął się inny wielki twórca włoskiego komiksu – Milo Manara. Artystyczna współpraca tych dwóch autorów kontynuowała później, w latach 1991-1994, dzięki komiksowi „El Gaucho”, którego fabuła toczy się w Argentynie na początku XIX wieku.

Hugo Pratt, jeden z najważniejszych i najbardziej uwielbianych artystów włoskiego komiksu, zmarł w sierpniu 1995 roku w Szwajcarii, gdzie zamieszkał w latach 80.