Artykuł został opublikowany w numerze 76 Gazzetty Italia (sierpień-wrzesień 2019)
Winnica Leonarda da Vinci to prezent dla artysty i naukowca od Ludovica il Moro, w momencie gdy pracował on jeszcze nad Ostatnia wieczerzą. To był gest uznania za „różne wspaniałe dzieła wykonane przez niego dla księcia”.
Winnica była położona za dzielnicą Porta Vercellina w Mediolanie, w pobliżu Borgo delle Grazie, na terenie wielkiej winnicy San Vittore. Darowizna przewidywała teren wielkości 16 pertyk bez konkretnego wskazania granic. W Kodeksie Atlantyckim i w I rękopisie francuskim znajdują się notatki Leonarda dotyczące terenu wielkości 100 łokci mediolańskich (około 59 metrów) na 294 łokci (około 175 metrów) co dawało łącznie powierzchnię około 15 i trzech czwartych pertyk mediolańskich, czyli około jednego hektara. Do niektórych z tych notatek dołączone są nawiązania do terenów sąsiadujących z winnicą. Darowizna od Ludovica il Moro została potwierdzona oficjalnym listem patentowym 26 kwietnia 1499. Luca Beltrami w 1920 roku opisał prawdopodobne, oryginalne położenie winnicy w miejscu mniej więcej równoległym do dzisiejszej ulicy de Grassi. Sfotografował też ówczesną, istniejącą jeszcze winnicę w momencie, gdy zaczynano karczowanie wszystkich upraw, po wcześniejszym podziale okolicznych terenów na części pod nowe konstrukcje.
Kiedy Francuzi napadli na Księstwo Mediolańskie zmuszając Ludovica il Moro do ucieczki, Leonardo również opuścił miasto i udał się w kierunku Mantui. Przed wyjazdem (zimą 1500 r.) wynajął winnicę Pietro di Giovanniemu da Oppreno, ojcu swojego ucznia Gian Giacomo Caprottiego, zwanego Salai. Władze francuskie, które zajęły miasto, zakwestionowały wszystkie ostatnie darowizny wykonane przez Moro i w 1502 roku skonfiskowały winnicę oddając ją niejakiemu Leonino Biglia, który był funkcjonariuszem Sforzów. Kiedy w 1507 roku Carlo II d’Ambroise poprosił Leonarda o powrót do Mediolanu z Florencji, w której wówczas przebywał, aby dokończył on niektóre rozpoczęte dzieła ten, z niemałą satysfakcją, wypomniał mu skonfiskowaną wcześniej ziemię. Winnica została mu oficjalnie oddana ze specjalną adnotacją, że artysta „nie musi płacić za nią ani grosza”. Leonardo pozostał w Mediolanie aż do 1513 roku. Stamtąd wyruszył do Rzymu, a później do Francji, gdzie zmarł. W swoim testamencie, zredagowanym przez Ambroise miesiąc wcześniej, rozkazał aby prostokątna winnica została podzielona na dwie równe części, z których jedna była przeznaczona dla Salaia, który zbudował tam swój dom, a druga dla Giovanbattisty Villaniego, służącego, który pojechał za artystą do Francji. W ostatnim akcie zapisanym jeszcze za życia, Leonardo przypomniał sobie o swojej winnicy.
Przy okazji Expo 2015, w pobliżu oryginalnego miejsca, została stworzona nowa „Vigna di Leonardo da Vinci”.
tłumaczenie pl: Agata Pachucy
