Jak w pisanym języku włoskim stosuje się znaki przestankowe?
Oczywiście zasady interpunkcji włoskiej różnią się od tych występujących w języku polskim. To sprawia, że wielu uczących się (i nie tylko) stosuje znaki przestankowe we włoskim w sposób niedokładny i dość arbitralny. Zacznijmy zatem analizować wszystkie, jeden za drugim, znaki interpunkcyjne. Dzisiaj powiemy o przecinku (,), który jest jednym z najtrudniejszych w użyciu, i o średniku (;).
Przecinka używa się, by zaznaczyć przerwę między dwoma wyrazami lub dwiema częściami zdania złożonego. Na przykład:
Mi piacciono le fragole, le mele, l’ananas. Sono arrivato tardi, il film era già cominciato.
Lubię truskawki, jabłka, ananasy. Przyszedłem późno, film już się zaczął.
Przecinka używamy w następujących przypadkach:
- Po wołaczu (tzn. kiedy się do kogoś zwracamy): Marco, torna subito. [Marku, wracaj natychmiast.] Ta reguła ma zastosowanie również wówczas, gdy odwrócimy kolejność wyrazów w zdaniu: Torna subito, Marco. [Wracaj natychmiast, Marku.]
- Kiedy wyliczamy pojęcia, przed każdym z nich stawiamy przecinek, pod warunkiem że nie jest ono poprzedzone spójnikiem (lub jeśli spójnik występuje przed każdą pozycją z listy): Alla festa ho incontrato mio cugino, mia sorella, Maria, Gianni e Stefano. [Na przyjęciu spotkałem swojego kuzyna, swoją siostrę, Marię, Gianniego i Stefano.] W tym drugim przypadku: Matteo e studia, e lavora, e suona, e gioca a tennis, fa un sacco di cose. [Matteo i studiuje, i pracuje, i muzykuje, i gra w tenisa, robi mnóstwo rzeczy.]
- Jeśli musimy rozróżnić i podzielić poszczególne człony wypowiedzi tworzące zdanie: Ho saputo, mentre ero a scuola, che la prossima settimana non c’è la lezione di polacco, perché la professoressa è ammalata. [Dowiedziałem się, kiedy byłem w szkole, że w przyszłym tygodniu nie ma lekcji polskiego, ponieważ nauczycielka jest chora.]
- W zdaniach, w których nie powtarzamy czasownika już użytego w poprzedzającej części wypowiedzi: Gli esercizi sono stati corretti; gli errori, evidenziati; i voti, assegnati. [Ćwiczenia zostały sprawdzone; błędy, podkreślone; oceny, nadane. – uwaga: w zdaniu polskim została zachowana – w celu lepszego zilustrowania – włoska interpunkcja]
- Kiedy do zdania głównego dodajemy wtrącenie. Jeśli je usuniemy, zdanie w dalszym ciągu będzie istnieć: Ieri, non avendo nient’altro da fare, sono andato allo zoo con i miei bambini. [Wczoraj, nie mając nic innego do zrobienia, poszedłem z dziećmi do zoo.]
- Ogólnie rzecz biorąc, przecinka NIE używa się, kiedy wyrazy lub człony składniowe są ze sobą połączone spójnikiem (e – i, o – lub, oppure – lub, ovvero – czyli, to znaczy, né – ani, itd.)
- Przecinka NIE używa się – jak to ma miejsce w języku polskim – przed żeby, aby, że. Tej zasady nie stosuje się w języku włoskim. Dzwonię, żeby potwierdzić nasze spotkanie. ALE: Telefono per confermare il nostro appuntamento.
Średnika używa się, by zaakcentować dłuższą przerwę, niż ma to miejsce w przypadku przecinka, lub by dać do zrozumienia, że między wypowiedzeniami występuje różnica lub wręcz przeciwstawność: Quando il professore mi fece la domanda, tutti si aspettavano un mio errore; tuttavia non mi feci prendere dal panico e risposi correttamente. [Kiedy profesor zadał mi pytanie, wszyscy spodziewali się mojego błędu; jednak nie dałem się opanować panice i odpowiedziałem poprawnie.]
