W samym sercu Emilii-Romanii znajduje się Faenza, miasto o rzymskich korzeniach, bogate w historię i tradycje kulturowe, artystyczne i handlowe. Miasto położone jest na styku Via Emilia i bardzo starej drogi łączącej port w Rawennie z Toskanią i Morzem Tyrreńskim. Na przestrzeni wieków to położenie pozwoliło miastu nawiązać znaczące relacje z Florencją, również dzięki kontaktom, które od XIV wieku lokalna rodzina książęca Manfredi utrzymywała z Florencją Medyceuszy.
Najsłynniejsza postać, która wieki temu przebyła drogę z Florencji do Rawenny przez Faenzę, to Dante Alighieri, wielki włoski poeta, którego 700 rocznicę urodzin obchodzimy właśnie w 2021 roku. Faenza jest częścią wielkiego projektu Drogi Dantego, szlaku odtwarzającego podróż Dantego z Florencji do Rawenny, z Toskanii do Emilii-Romanii przez Apeniny, pociągiem, pieszo czy rowerem. Projekt ten proponuje turystykę slow i jako jedyna włoska trasa turystyczna i kulturowa został umieszczony przez Lonely Planet na liście Best in Travel 2021 – Zrównoważony rozwój.
Faenza to mały, włoski klejnot, miasto smart, przyjazne dla 60 tys. swoich mieszkańców. W dodatku może poszczycić się starówką pełną turystycznych atrakcji, terenem promującym charakterystyczne cechy regionu, w myśl modelu turystyki zrównoważonej.
Faenza jest przede wszystkim miastem sztuki, o czym dobrze świadczą znajdujące się tu muzea. W mieście, rozpoznawalnym na całym świecie jako jedna ze stolic ceramiki, znajduje się Międzynarodowe Muzeum Ceramiki (Museo Internazionale delle Ceramiche – MIC). Zbiory muzeum są wyjątkowe na skalę światową ze względu na mnogość znajdujących się w nim kolekcji; począwszy od renesansowych lokalnych wyrobów i słynnych „bianchi di Faenza” (białe wyroby fajansowe), przez włoską i międzynarodową ceramikę ze wszystkich epok, z wyjątkowymi wystawami poświęconymi największym artystom XX wieku i współczesnym oraz ze specjalną wystawą poświęconą związkom Picassa i Faenzy. Międzynarodowe znaczenie MIC, jego historia, nierozerwalnie związana z samym miastem oraz dialog między różnymi formami sztuki sprawiły, że UNESCO uznało muzeum za miejsce promujące kulturę pokoju: „MIC, wyraz sztuki ceramicznej na świecie”.
Miejska Pinakoteka to najstarsza instytucja muzealna w Faenzy. Przechowuje jedną z najcenniejszych kolekcji eksponatów w całej Emilii-Romanii, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieła kultury antycznej. Są to prawdziwe klejnoty, które opowiadają lokalną i narodową historię poprzez rozwój technik i stylów.
Katedra renesansowa, zbudowana według projektu Giuliano da Maiano, architekta pod silnym wpływem sztuki Filippo Brunelleschiego, skrywa wizerunek Matki Bożej Łaskawej, patronki Faenzy. Jej kult rozpowszechnił się również w Warszawie. W 1683 roku, do Faenzy został wysłany proporzec „Votum Varsaviae”, jako wotum dziękczynne za zakończenie epidemii dżumy. Proporzec ten wisi nadal na samym środku kopuły katedry.
Kolejnym przystankiem na ścieżce artystyczno-architektonicznej w Faenzy jest szlak neoklasycyzmu miejskiego, który towarzyszy odwiedzającemu w odkrywaniu tej fascynującej epoki. Najcenniejszym jej świadkiem jest Teatro Comunale Masini, otwarty jeszcze przed Rewolucją Francuską, z cudownie ocalałą oryginalną architekturą i dekoracjami. Ze względu na swój wyjątkowy status, Teatr ten jest częścią Europejskiego Szlaku Teatrów Historycznych (European Route of Historical Theaters), sieci którą łączy ze sobą ponad 120 spośród najstarszych i najcenniejszych teatrów historycznych w Europie. Celem tego projektu jest promocja i przekazanie następnym pokoleniom klejnotów architektury i kultury teatru europejskiego, od Renesansu aż po XIX wiek.
Szlak neoklasycystyczny w Faenzy dopełniają liczne fasady oraz wnętrza pałaców i prywatnych posiadłości w centrum miasta, a w szczególności Palazzo Milzetti, Muzeum Narodowe Epoki Neoklasycznej w Romanii. Jest to cudowny przykład posiadłości osiemnastowiecznej arystokracji, w całości udostępniony do zwiedzania, którego struktura i dekoracje wspaniale odzwierciedlają gusta tamtej epoki.
Faenza jest miejscem dynamicznym i pełnym życia. To serce tętniące działaniami, które, podkreślając wartość różnorodnych aspektów ceramiki, pozwalają lepiej przedstawić artystyczną współczesność i innowacje leżące u podstaw sztuki rękodzieła, reprezentowanej przez ponad 60 warsztatów ceramicznych funkcjonujących w mieście. Wszystko to sprawia, że Faenza i jej okolice są uznawane za cenny, niszowy ośrodek turystyczny z szeroką ofertą zdecydowanie skupioną na zrównoważonym rozwoju i opierającą się na kulturowo-społecznym rozwoju produkcji ceramiki artystycznej.
W praktyce ta idea realizowana jest dzięki organizacji prestiżowych wydarzeń na skalę międzynarodową, takich jak Międzynarodowy Konkurs Ceramiki Artystycznej – Nagroda Faenza (Concorso Internazionale della Ceramica d’Arte Contemporanea – Premio Faenza) czy Międzynarodowy Festiwal Ceramiki Glinianej Italia (Festival Internazionale della Ceramica Argillà Italia), czyli odbywające się co dwa lata połączenie wystawy i targów ceramicznych, ostatnio wzbogacone o takie wydarzenia jak Mondial Tornianti (mistrzostwa świata w tokarce). Innymi przykładami takich działań są niezwykle aktualne wydarzenia realizowane przez muzea związane z ceramiką współczesną, chociażby Muzeum Carlo Zauli, które regularnie gości artystów i międzynarodowe warsztaty oraz Fundacja Tramonti. Silna reprezentacja Faenzy na międzynarodowej scenie ceramiki została ostatnio wzmocniona dzięki roli, jaką ta miejscowość odgrywa w Europejskiej Trasie Ceramiki (European Route of Ceramics), Szlaku Kulturowym Rady Europy, którego zadaniem jest promocja dziedzictwa kulturowego związanego z tradycją i produkcją ceramiki. Do szlaku tego przystąpiło ostatnio również polskie miasteczko Bolesławiec.
Faenza to bogaty teren i dobrze prosperujący mechanizm, wyróżniający się swoimi lokalnymi produktami i materiałami wysokiej jakości, otoczony sugestywnym krajobrazem. Wciąż wzmacnia swoją pozycję dzięki projektom związanym ze zrównoważonym rozwojem i otwieraniem się na społeczność międzynarodową, pozostającym jednak w zgodzie ze specyfiką regionu tak silnie zakorzenionego w swojej historii.
tłumaczenie pl: Justyna Bryłka
Maserati swój cudowny wygląd zawdzięczało Medardo Fantuzzi, jednak wtedy najważniejszy był silnik i inne części mechaniczne. Prace nad silnikiem rozpoczął Gioacchino Colombo, którego później zastąpili Vittorio Bellentani i Giulio Alfieri. Zawieszenie, skrzynia biegów oraz układ hamulcowy skonstruował Valerio Colotti. To, co może się wydać dziwne zwykłym użytkownikom aut, dla których najbardziej liczy się prędkościomierz, to fakt że w samochodach wyścigowych był on zbyteczny. Najważniejsze wskazanie podczas wyścigu podaje obrotomierz a Juan Manuel Fangio był mistrzem w panowaniu nad nim. Resztę sezonu już autami Mercedesa kończy na pierwszym miejscu. Obeznany w zależnościach pomiędzy wszystkimi elementami napędu potrafił w sposób maksymalnie wydajny je wykorzystywać. Obsługujący jego samochody mechanicy często ze zdumieniem twierdzili, że gdyby wyścig trwał o jedno czy dwa okrążenia dłużej auto by tego już nie wytrzymało. Fangio często ingerujący w ich pracę był zachwycony współpracą z Niemcami, którzy każdemu kierowcy ze swojej stajni przypisali trzech wyłącznie im dedykowanych mechaników. Mistrz od zawsze rozumiał i szanował pracę ludzi parających się obsługą samochodów, doceniał ich determinację i poświęcenie, trud walki pod presją czasu. Dzięki świetnej organizacji zespołu oraz rewelacyjnemu modelowi 196 kolejne zwycięstwo stało się faktem. Niestety w tym samym 1955 miała miejsce tragedia w Le Mans [Gazzeta Italia nr.79], po której Mercedes wycofał się z wyścigów.
Apodyktyczny Enzo Ferrari nie lubił, gdy pracujący u niego kierowcy chcieli mieć decydujące słowo co do zestrojenia jego czerwonych bolidów, więc początki były trudne. Stawka była jednak na tyle wysoka, by przekonać il Commendatore do racji Fangio, czym ten odwdzięczył się trzecim tytułem mistrzowskim dla Ferrari oraz kolejnym własnym. Napięcia pomiędzy dwoma tak wielkimi osobowościami skłoniły czterokrotnego mistrza świata, aby wrócić do Maserati. Tam czekała 250F, którą od trzech lat firma oferowała głównie prywatnym amatorom wyścigów, wśród których wzbudzała ogromne zainteresowanie. Dzięki tej maszynie w 1958 Maria Teresa de Filippis jako pierwsza kobieta wystartowała w Formule 1. W tym samym roku nasza wspaniała para opuszcza „parkiet” Formuły 1, Fangio znowu wygrywa GP Argentyny, ale po nieudanym starcie w GP Francji kończy karierę i powraca do ojczyzny by nadrobić czas spędzony z dala od rodziny. Natomiast 250F okazało się ostatnim autem F1 wyprodukowanym przez Maserati, firma ponownie targana problemami finansowymi raz na zawsze rezygnuje z własnego zespołu wyścigowego.
Na koniec pozostawiłem sezon 1957, gdy Fangio wraz z 250F doprowadzili swój taniec do perfekcji, na każdym kolejnym torze czarowali kibiców jakby frunęli przez parkiet, płynnie zmieniając figury od sacada przez barrida, calesita, caricias po espejo i finałowe corte na mecie. Na siedem wyścigów [nie licząc USA, gdzie zawsze startowali tylko amerykanie] cztery razy wygrali i dwa razy zajęli drugie miejsce. Do legendy przeszedł wyścig z 04.08.1957 o Grand Prix Niemiec na torze Nürburgring, gdzie Fangio już dwukrotnie triumfował [1954 i 1956]. Tym razem pierwsze trzy okrążenia należały do aut Ferrari Collinsa i Hawthorna, później prowadzenie przejął El Maestro i stopniowo powiększał dystans. Sytuacja uległa radykalnej zmianie, gdy Fangio zjechał na wymianę opon jak się wydawało z bezpieczną przewagą 22 sekund. Niestety błąd obsługi wydłużył całą operację z 20 sekund do ponad minuty. Przez kolejne okrążenia Argentyńczyk pędził jak szalony, by nadrobić stratę do prowadzących ferrari, wtedy 10 razy pobił rekord toru, by ostatecznie minąć metę na 3 sekundy przed Hawthornem. Po wyścigu, który przyniósł J.M. Fangio piąty tytuł Mistrza Świata, powiedział „Nigdy do tej pory nie jechałem tak szybko i nie sądzę bym kiedykolwiek w przyszłości to powtórzył”, dodajmy, parafrazując opinię wielu osób, że było to również najpiękniejsze tango w dziejach Formuły 1.
Lata produkcji: 1954-1958
Byłeś w Polsce, aby odebrać „Wyróżnienie w kategorii Moda” na Gali Nagród Gazzetta Italia, wtedy tez odbył się niezapomniany pokaz Twoich projektów. Czy udało Ci się zaobserwować tutejszą modę, jak ubierają się polskie kobiety?
Gotowanie to pasja, która towarzyszy mi już od najmłodszych lat; można powiedzieć, że dorastałem w kuchni. Mój ojciec nauczył mnie robić pizzę, słodycze i inne potrawy, z których słynie południe, a mama, która pochodzi z północy, pokazała mi kuchnię wenecką. Pamiętam, jak w wieku 6 lat zrobiłem po raz pierwszy całkowicie sam pizzę i mamy moich kolegów prosiły mnie o przepis. Od tego dnia nigdy nie przestałem gotować; zdecydowałem się uczęszczać do szkoły hotelarskiej w Langarone (w prowincji Belluno), a następnie odbyłem staż w restauracji „Il Carro” w Duna Verde (w Caorle, w prowincji Wenecja). Kiedy ukończyłem praktyki, Luca Faraon, właściciel restauracji, zapytał mnie, czy chciałbym zostać do końca sezonu letniego. Dostrzegł we mnie talent cukierniczy i zaczął przekazywać mi całą swoją wiedzę. W kolejnym roku zostałem szefem kuchni sektora cukierniczego i pracowałem na tym stanowisku przez następne 4 lata. Bardzo wiele zdobytych umiejętności w dziedzinie gastronomii i cukiernictwa zawdzięczam Faraonowi.
Wielu mnie pyta, jaki jest sekret mojego tiramisù, tak naprawdę jednak nie istnieje żaden sekret. Podstawą jest najwyższa jakość składników oraz ich równowaga, tak aby żaden składnik nie dominował nad innymi. Ważny jest również dobór rodzaju składników, na przykład używam serka mascarpone, który ma co najmniej 45% tłuszczu. Ale przede wszystkim, aby dojść do zwycięskiego tiramisù, potrzeba ogromnej ilości prób, testów i degustacji.
Twoja sława Cię teraz wyprzedza i na pewno masz wiele zobowiązań, ale czy byłbyś skłonny zorganizować wydarzenie na żywo w Polsce, podczas którego byłaby możliwość spróbowania Twojego tiramisù?
Zimno powoduje, że często zaglądam do barów i restauracyjek, krążę między stoiskami Mercato Centrale i próbuję rzeczy, których wcześniej za nic na świecie bym nie spróbowała. Rozsmakowuję się w gęstej zupie ribollita, zrobionej z fasoli, jarzyn i chleba. Pierwszy raz zdobywam się na odwagę i kosztuję florencką specjalność: lampredotto. To tak zwana „piąta ćwierć” zwierzęcia (ujmując rzecz w przenośni) lub czwarty żołądek krowy (trochę bardziej dosłownie). Lampredotto to flaki, które je się w bułce, z karczochami i zielonym sosem, i jest… (mówię to jako prawie wegetarianka) zaskakująco smaczne! A na pełny żołądek sztukę docenia się bardziej.
Dwa kroki od Szpitala Niewiniątek mój wzrok pada na wystawę apteki. „Historyczna siedziba od 1561”, czytam na klamce. Czy naprawdę istnieją miejsca, w których historia nieprzerwanie trwa przez cztery i pół wieku? Nie tylko istnieją, ale są zadbane i przypominają o przeszłości, która sama w sobie stanowi nieocenioną wartość?
Florencja w moim sercu zajmuje szczególne miejsce wśród włoskich miast. Może dlatego, że była jednym z pierwszych, które naprawdę poznałam, a może dlatego, że poniekąd nakreśliła mi życiową drogę. Stąd właśnie wyruszyłam na poszukiwanie – inspiracji, języka, kultury, a przede wszystkim – sztuki. Od tamtej pory minęło dwanaście lat. Patrzę na Florencję inaczej, bo nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki ani dwa razy zobaczyć tego samego miasta, bo zmieniają się ludzie, bo płyną zdarzenia i chmury.
Po uzyskaniu doktoratu zacząłem pracować najpierw na Uniwersytecie w Cassino, a następnie przez krótki czas na Uniwersytecie w Rzymie. W 2006 roku otrzymałem propozycję prowadzenia zajęć z literatury włoskiej na Uniwersytecie w Poczdamie, a ponieważ jako dziecko mieszkałem w Niemczech i znałem język, wydało mi się to najlepszą opcją, aby kontynuować pracę w dziedzinie, która zawsze mnie pasjonowała. W 2009 roku otworzyła się możliwość pracy w Szczecinie, skąd po kilku latach przeniosłem się do Warszawy. Nauczanie za granicą to niezwykle inspirujące doświadczenie i prawdziwe wyzwanie. Konieczne jest odpowiednie podejście do studentów i prowadzenie zajęć ze świadomością, że trzeba pełnić funkcję pośrednika, w teorii i praktyce, między różnymi kulturami i tradycjami. Z doświadczenia powiedziałbym, że wymaga to od wykładowcy i studenta współpracy i umiejętności wzajemnego słuchania. Dlatego jest to doświadczenie, które ogromnie wzbogaca przede wszystkim tych, którzy są powołani do nauczania. To jeden z najbardziej interesujących aspektów tej pracy. Moja ścieżka naukowa jest próbą urzeczywistnienia tego pragnienia wiedzy i dialogu oraz podążania z ufnością za moją
Jak już wspomniałem, wychodząc od wysokich kompetencji językowych studentów, mogę przygotować zajęcia dotyczące, moim zdaniem, najbardziej aktualnych zagadnień dotyczących współczesnej literatury. Jedyną przeszkodą może być język poetycki i trudności, jakie może stwarzać obcokrajowcom. Z tego powodu w Niemczech wolałem skoncentrować tematykę zajęć na formie opowiadania, typowej dla włoskiej tradycji literackiej, a jednocześnie obarczonej mniejszą liczbą przeszkód komunikacyjnych niż skomplikowany kod poetycki. Wydawało mi się, że gwarantuje to całej grupie możliwość lepszego odniesienia się do tekstu. W Warszawie zacząłem coraz bardziej eksperymentować wprowadzając poezję na zajęcia. Na początku było to trochę ryzykowne, bo poezja zawsze przeraża. Język poetycki jest często uważany za zbyt zamknięty lub zbyt elitarny, abstrakcyjny i oderwany od rzeczywistości. Moim zdaniem jest wręcz przeciwnie, poezja jest jednym z najlepszych narzędzi do nauki języka włoskiego, ponieważ bogactwo, rytm, dynamika języka są odciśnięte w jego literackich tradycjach. Wszystkie te aspekty w języku poetyckim są ze sobą jeszcze bardziej splecione. Po pokonaniu początkowego lęku i skonfrontowaniu się ze wspaniałym dziedzictwem leksykalnym i rytmicznym, jakie ona przynosi, od razu widać rezultaty. Poezja ma głębię badań nad słowem, które trudno znaleźć w innych formach wyrazu.
Nie wydaje mi się. Jednocześnie nie przekonuje mnie pojęcie użyteczności przypisywane do toku studiów. Użyteczność jest niejednoznacznym kryterium i często oznacza natychmiastowy rezultat, który może być pułapką. Bardziej wierzę w pośrednie, dłuższe, nie od razu produktywne ścieżki, które ostatecznie okazują się niezwykle efektywne i kształcące. Często słyszę pytanie, czym jest dzisiaj humanistyczna edukacja uniwersytecka. Ale jeśli spojrzymy na to, o co pyta wiele europejskich firm, odkryjemy, że szuka się osób właśnie z wykształceniem humanistycznym, bo jest elastyczne i umożliwia nawiązanie relacji ze wszystkimi aspektami zarówno pracy, jak i życia. Kultura humanistyczna oferuje zatem wszechstronną edukację, która łączy się z innymi dziedzinami wiedzy i perfekcyjnie z nimi współpracuje. Wszystko zależy od mentalnej otwartości danej osoby. Nie wolno nam wyobrażać sobie literatury jako przestrzeni, w której można się odizolować od świata, ale nie należy też myśleć, że można obliczyć jej użyteczność. Nigdy nie przekonywała mnie potrzeba użyteczności. Pamiętam, że na jednej z wielu konferencji, w których uczestniczyłem, pytali mnie: „Do czego tak naprawdę służy poezja?”, odpowiedziałem mocno poirytowany i dumny: „Tak naprawdę jest bezużyteczna, ale w swojej bezużyteczności jest potrzebna do wszystkiego”. Czasami użyteczność sprawdza się tylko w jednym sektorze i nie nadaje się do żadnego innego. Literatura natomiast sprawia, że rodzi się w nas podejście krytyczne i otwieramy się na potencjał prawdziwego i głębokiego poznania.